DAWNA CERKIEW W SMOLNIKU n. OSŁAWĄ

pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja

dziś kościół filialny parafii w Nowym Łupkowie

<--------

powrót do listy zabytków

galeria

Dawna cerkiew parafialna pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja została wybudowana w 1806 r. W trakcie działań wojennych w 1944 r. poważnie uszkodzono wieżę i dach cerkwi. Od grudnia 1956 r. przez kilka lat użytkowana była jako filialny kościół parafii rzymsko- katolickiej z Komańczy – msze odbywały się co dwa tygodnie. Wówczas przeprowadzono prace remontowe. W trakcie „akcji na cerkwie”, w dniu 8 sierpnia 1961 r. świątynię zamknęli i zaplombowali przedstawiciele Urzę- du Wojewódzkiego w Rzeszowie. Gdy zabrakło opie- kuna, ze świątyni skradziono część ikon i sprzętów li- turgicznych. W 1968 r. podczas wizyty biskupa w Smo- lniku, samowolnie otwarto cerkiew i odprawiono w niej mszę. Od tego czasu nieprzerwanie pełni ona funkcję kościoła filialnego – obecnie w obrębie parafii rzymsko- katolickiej w Nowym Łupkowie. W 1973 r. udało się przeprowadzić remont świątyni. Pomimo pewnych za- biegów konserwatorskich w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia, cerkiew w Smolniku znowu wymaga remontu. W lipcu 2011 w czasie wichury od środkowej wieżyczki oderwała się makowica z krzyżem cerkie- wnym.

Widok świątyni od południa

fot. Ł. Bajda

opracował: Łukasz Bajda

We wnętrzu cerkwi znajduje się współczesny świątyni ikonostas z bogatą dekoracją snycerską. W rzędzie ikon namiestnych mamy przedstawienia bliżej nieokreślonej świętej, Matki Boskiej z Dzieciątkiem, Chrystusa Błogosławiącego oraz św. Józefa. Skradzione ikony świąteczne zostały zastąpione współczesnymi kopiami(?). W rzędzie apostołów brakuje jednej ikony. W nawie, po lewej stronie ikonostasu znajduje się ołtarz boczny z ikoną św. Mikołaja, a po prawej stronie ze sceną Zwiastowania Najświętszej Panny Marii. We wnętrzu świątyni polichromia figuralna przedstawiająca m.in. śś. Cyryla i Metodego oraz św. Olgę.

Po obu stronach nawy znajdują się epitafia inskrypcyjne z czarnego marmuru: ks. Bazylego Ławrowskiego †1813 oraz jego żony Pelagii z Terleckich Ławrowskiej †1819. Ksiądz Ławrowski był dziekanem baligrodzkim, parochem w Smolniku, a także właścicielem Smolnika. Obok cerkwi znajduje się murowana, dwukondygnacyjna dzwonnica, na planie kwadratu, zwieńczona krzyżem. Konstrukcja dzwonnicy pozwalała na zawieszenie dużego dzwonu, do którego mocowanie położone jest obok niej. Obecnie zawieszone są dwa mniejsze dzwony. Cmentarz cerkiewny jest wciąż użytkowany. Znajduje się na nim kilka ciekawych, starych nagrobków. M.in. jest tutaj pochowany paroch smolnicki ks. Pawło Stukacz (1855­­–1922). W ostatnim czasie rozpoczęto prace remontowe w świątyni.

Świątynia jest orientowana, murowana z kamienia, potynkowana. Cerkiew oparto na rzucie prostokąta. Zarówno babiniec, jaki i prezbiterium nie są wyodrębnione w bryle. Nad przedsionkiem znajduje się czworoboczna wieża z cebulastym hełmem zwieńczonym pseudolatarnią z krzyżem. Wieża wtopiona jest w dach nawy. Prezbiterium i nawa posiadają dach o jednej kalenicy z dwoma ośmiobocznymi wieżyczkami.